به گزارش اندیمشک نوین به نقل از رهیاب، امروز ۱۳ رجب ، سالروز ولادت با سعادت امیرالمومنین علی علیه‌السلام است؛ انسان والا و کاملی که خصائص اعجاب‌انگیزش، هر فردی را با هر مرام و طرز تفکری به تعظیم وامی‌دارد؛ از درخشندگىِ ایمان ناب تا جهاد دشوار در راه حق؛ ازعدالت‌ورزىِ بی‌نظیر تا عبادت خالصانه و متضرعانه.
بزرگ مردی که فضیلت ها به او بازمی گردد
وصف ابعاد برجسته شخصیتی و وجودی امیرالمومنین علی (ع)به تعبیر مولانا «درنگنجد در هزاران مثنوی»؛ این کار از توانایی و قابیلت بیان و زبان بشرعادی نیز خارج است و تنها کلام روح‌بخش وحی و فرمایشات ذوات مقدسه است که می‌توانند اوصاف امیرالمومنین علی (ع) را تبیین کنند.ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات واقاموا الصلوه و آتوا الزکوه لهم اجرهم عندربهم و لاخوف علیهم و لاهم یحزنون . بقره، آیه ۲۷۷.
البته ما نیز در حد وسع و ظرفیت خود باید از اقیانوس بیکران جلوه‌های متعالی شخصیتی امیرالمومنین علی (ع) خود را سیراب کنیم؛ باز هم به تعبیر مولانا، «آب دریا را اگر نتوان کشید، هم به قدر تشنگی باید چشید».
سخن گفتن و نوشتن در باره ى حضرت علی (علیه السلام) سخت دشوار است؛ زیرا اقیانوس فضایل بزرگى چون او را که جامع الاضدادش خوانده اند، نتوان با بیانی الکن و بضاعتى اندک، تشریح کرد و به قول ابن ابی الحدید معتزلی« چه بگویم در باره ى بزرگ مردى که هر فضیلت به او باز می گردد و هر فرقه به او پایان می پذیرد و هر طایفه او را به خود مى کشد.
عدالت ناموس الهی است
موضوع عدل و عدالت یکی از مباحث مهم دین مقدس اسلام و مهمترین منبع آن قرآن، سنت است. در میان فرقه های مختلف اسلامی شیعیان عدل (الهی) و امامت را جزء اصول دین خود می دانند.
درقلمرو اندیشه وسیره امیرالمومنین علی (ع)،لزوم وحدت و اجتناب از تفرق،ظلم‌ستیزی و عدالت‌پروری در زمره شاخصه‌هاست؛ ما نیز اگر چه توانایی و ظرفیت دستیابی و نیل به رتبه امیرالمومنین را نداریم، اما از آنجایی که مسلمان شیعه هستیم، طبق تعریف الشّیعَهُ مَنْ شایعَ عَلِیاً باید به سمت آن قله حرکت کنیم.
در طول تاریخ مظهر عدل و عدالتخواهی حضرت علی (ع) اولین امام می باشد. امام علی (ع) عدالت را یک تکلیف و وظیفه الهی بلکه یک ناموس الهی می داند و نهج البلاغه اثر جاویدان امام علی (ع) است که در آن عدالت اجتماعی به صورت یک فلسفه و یا نظریه اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است.
درطول تاریخ، نام علی با نام عدالت قرین شده است
عدالت را می توان در همه حوزه ها تعریف کرد،مفهوم جامع و همه‌جانبه در سیاست‌گذاری یک حکومت و یک نظام وسیع بین‌المللی برای اولین بار در تاریخ از طرف امام علی (ع) و پس از شکست امپراطوری‌‌های روم و ایران و فتوحات مسلمین در قاره‌های آسیا و آفریقا پایه‌گذاری شد.
حضرت علی علیه السلام گذشته از این که امام معصوم شیعیان است، در تاریخ بشر به عنوان یک متفکّر و سیاستمدار مطرح بوده که همواره نامش قرین عدالت میباشد. بحث عدالت در اندیشههای امام علی علیه‌السلام بحثی بسیار گسترده و عمیق است که تأمّل، تفکّر و مجال قابل توجهی میطلبد.
اهمیّت و جایگاه عدالت از دیدگاه امام علیه السلام، بویژه در نظام سیاسی، به مسئولین کشور و جایگاه مردم در اجرای این موضوع، نسبت به امور مالی و توزیع ثروت سنجیده می شود.
حضرت علی علیه‌السلام عدل را «رستگاری و کرامت»، «برترین فضایل»، «بهترین خصلت» و «بالاترین موهبت الهی» میدانند و آن را «مأنوس خلایق» و رعایت آن را موجب «افزایش برکات» ذکر می‌فرمایند.
عدالت قوام امور زندگانی مردم
همچنین به نظر آن حضرت، جوهره و هسته اصلی ایمان، عدالت است و تمام نیکویی ها از آن سرچشمه میگیرند.به اعتقاد حضرت علی علیه‌السلام ملاک حکمرانی، عدل است و عدالت محکمترین اساس و بنیانی است که در نظام اجتماعی وجود دارد.
خداوند متعال عدالت را سبب قوام امور زندگانی مردم قرار داده تا از ظلم، نابسامانی و گناه درامان بمانند و احکام و قوانین به وسیله عدالت احیا، و اجرا نمایند.
علی(علیه السلام) در اجراى قانون بین خود و توده ى مردم فرقى نمی گذاشت، یکى از مظاهر عدالت علی(علیه السلام) برابر دانستن خود در برابر قانون با آحاد مردم تحت حکومت خویش بود.
حکایت زره حضرت علی و مرد مسیحی
علی(علیه السلام) زمانى که زره خویش را در نزد یک مرد مسیحى دید، با این که خلیفه ى جهان اسلام بود، ذره اى از مرز عدالت خارج نشد، بلکه سعی کرد که از طریق قانون به حق خویش برسد. او را به نزد شریح قاضى برد، وقتى که در برابر قاضى قرار گرفتند، علی (علیه السلام) فرمود: «این زره من است و من آن را نه فروخته ام و نه به کسى بخشیده ام». قاضى از مرد مسیحى پرسید: «در باره ى ادعاى پیشواى مسلمانان چه می گویی؟»، مرد مسیحى گفت: «این زره از آن من است و البته من امیر مسلمانان را دروغگو نمی دانم». قاضى از علی (علیه السلام) پرسید: «آیا شما گواه و دلیلى دارید که این زره مال شماست؟»، علی (ع) خندید و فرمود: «شریح راست گفت، من شاهدى ندارم».
شریح حکم کرد که زره از آن مرد مسیحى است. مرد مسیحى آن را گرفت و به راه افتاد، ولى چند قدمى بیش تر نرفته بود که برگشت و گفت: «من شهادت می دهم که این گونه داوری ها از داوری های پیامبران است، امیر مسلمانان مرا به نزد قاضى می آورد و قاضى بر ضد او حکم می کند! سپس گفت: به خدا این زره از آن تو است و من در ادعاى خویش دروغگو بوده ام…»
و پس از مدت ها مردم دیدند که این مرد مسیحى مسلمان و از با وفاترین سربازان و بهترین یاران على شده و در ماجراى نهروان در کنار علی (علیه السلام) با خوارج می جنگد. عدالت و مساوات در برابر قانون این است که علی (ع) نشان داده است. با این که امیرمسلمین است، حاضر نیست براى احقاق حق مسلم خویش حتى در مقابل مردى که از اقلیت های مذهبى و غیر مسلمان است، ذره اى از موازین قانونی تخطى کند و از حکم قاضى بر ضد خویش نیز اظهار مسرت می کند، زیرا قاضى بر اساس عدالت و موازین قانونى حکم کرده است و این درس بزرگى است براى شیعیان آن حضرت که نباید در نظام اسلامى هیچ کس حتى براى رسیدن به حق مسلم خویش از طرق غیر قانونى و ظالمانه استفاده کند.
امیرالمومنین علی علیه السلام مظهر وحدت
در شرایط دشوار و پیچیده کنونی که دنیای کفر و مستکبرین با تمام امکانات و همچنین بهره‌گیری از مسلمان‌نما‌هایی از جنس سعودی و داعشی و … درصدد به زانو درآوردن مسلمانان و کم‌رنگ کردن تفکر اسلامی در سراسر جهان هستند، وجود مبارک امیر المومنین علیه السلام می‌تواند مظهر وحدت و یک نقطه اشتراک و اتصال باشد؛ چرا که تمام فرق اسلامی در عظمت و شأن و منزلت والای امیرالمومنین علی (ع) اتفاق نظر دارند.
مقام معظم رهبری در این رابطه می‌فرمایند:امروز که دشمنان اسلام دنبال ایجاد افتراق و شکاف بین مسلمان‌ها هستند و در یک چنین دورانی که مسلمان‌ها به وحدت و یکدلی احتیاج مبرمی دارند، امیرالمومنین (علیه‌الصّلاهوالسّلام) می‌تواند مظهر این وحدت باشد؛ نقطه‌ای باشد که همه‌ی مسلمان‌ها در مقابل آن نقطه، مذعن و معترف و مقرّند. هیچ طرفی نمی‌تواند ادعا کند که امیرالمومنین (علیه الصّلاه و السّلام) متعلق به اوست. خب، ما شیعیان در زیارت جامعه می‌گوئیم: «معروفین بتصدیقنا ایّاکم»؛ ما معروفیم به ارادت و علاقه و عشق به امیرالمؤمنین و خاندان پیغمبر؛ لکن نمی‌توانیم ادعا کنیم که امیرالمومنین فقط متعلق به ماست. نه، همه مسلمان‌های عالَم -از فرقه‌های مختلف- درباره‌ی امیرالمومنین این را قائلند که این شخصیت عظیم، این انسان بی‌نظیر و این مظهر کامل اسلام، ذره‌ای و لحظه‌ای از متابعت پیغمبر اکرم (ص) سرپیچی نکرد؛ تخلف نکرد؛ کوتاهی نکرد؛ از دوران کودکی، تا دوران نوجوانی، تا دوران ریعان شباب و تا آخر عمر، یک لحظه در راه مجاهدت برای خدا و برای اسلام و برای قرآن فروگذار نکرد.
بی‌تردید دنیای اسلام این روز‌ها با ابتلائات و توطئه‌های زیادی مواجه است؛ تلاش مذبوحانه مستکبرین غربی – صهیونیستی و مرتجعین عربی برای تثبیت ظلم در حق مردم مظلوم فلسطین با ننگ‌نامه‌هایی نظیرمعامله قرن و قس‌علی هذا، مسلمانان راستین را باید بیش از پیش در جهت تمسک به ریسمان واحد مشتاق گرداند. خداوند در سوره انبیاء می‌فرماید:«ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاعبدون»؛ همانا این امت شما امت واحده است؛ بنابراین بنیان وحدت میان مسلمانان را قرآن نهاده است.
تفکر اسلامی، دشمنان را نابود می کند
نقطه کانونی وحدت‌گرایی امت اسلامی برای رویارویی با مستکبرین عصر حاضر که به عیان‌ترین شکل ممکن مشغول جنایت و غارت مسلمانان هستند، تمسک و توجه به سیره و فرمایشات پدران امت یعنی پیام اکرم ص و امیر المومنین حضرت علی ع است.
بی‌تردید وقتی دنیای کفر و استکبار با تجهیزات مادی لجام گسیخته، عزم خود را برای اضمحلال مسلمانان و نابودی تفکر اسلامی جزم کرده‌اند و این عزم و نیت شوم را آشکارا از طریق بوق‌های تبلیغاتی خود منتشر می‌کنند، دیگر اختلافات مبتنی بر فروع فقهی و سایر وجوه اختلافی رنگ می‌بازد و اولویتی به نام حفظ کیان مسلمانان مطرح می‌شود.
در این مسیر خطیر و در راستای عمل به این اولویت، مسلمانان باید با تأسی بر وجود مقدس امیرالمومنین علی (ع)، ظلم‌ستیزی و ظلم‌ناپذیری را در وجود خود نهادینه کنند و علیه مظالم توقف‌ناپذیر و روبه تزایدِ طاغوتیان و مستکبران، خیزش کنند.
دفاع ازمظلوم و مبارزه با ظالم اصلی اساسی و تخلف‌ناپذیر برای امیرالمومنین علی (ع) بود. حضرت در خطبه ۱۳۶ نهج‌البلاغه می‌فرماید:به خدا سوگند! داد مظلوم را از ظالم می‌گیرم و افسار ظالم را می‌کشم تا وی را به آبشخور حق وارد سازم، هرچند کراهت داشته باشد.
عدالت و عدالت ورزی شاه کلید ازادگی
در بازه زمانی کنونی دشمنان مسلمانان آن‌قدر جنایت‌کار هستند که خودشان را لو داده‌اند از این رو نقشه آمریکا و رژیم صهیونیستی برای از بین بردن اسلام و به جان هم انداختن مسلمانان شیعه و سنی، می تواند یکی از موقعیت‌هایی باشد که جلوه ظلم‌ستیزی مبتنی بر وحدت‌گرایی مسلمانان را در پی داشته باشد و در این مجال چه الگو و قله‌ای بالاتر از وجود مبارک امیرالمومنین علی (ع) که سراسر زندگی مطهرش وقف دفع ظلم وتعدی متجاوزان و مستکبران زورگو و قداره‌بند بوده است.
اما علاوه بر وجه وحدت‌بخش وجود مقدس امیرالمومنین علی (ع) که نیاز مبرم مسلمانان در شرایط کنونی است، بررسی سیره امیرالمومنین و زندگی پُربارِ پُرمضمونِ درس‌آموز آن حضرت،«عدالت»و«عدالت‌ورزی»را به عنوان شاه کلیدی پیش‌روی همه آزادی‌خواهان بویژه مسلمانان واقعی می‌گذارد.
دوران خلافت ۴ سال و ۹ ماهه امیرالمومنین علی (ع) پس از دوران نبی مکرم اسلام (ص) درخشان‌ترین مقطع تاریخ در زمینه ظهور و بروز مولفه‌های حکومت عادلانه است؛ شدت عدالت‌ورزی علی (ع) در حکومتداری، سبب صف‌آرایی گروه‌های متنفذ و صاحب‌منصب بسیاری در مقابل حضرت شده بود؛ گروه‌هایی که با به فراموشی سپردن تعمدی دوران پیامبر خاتم (ص)، اسلام را از ریل خود خارج و طُرق انحرافی را جایگزین آن کرده بودند و در حال تثبیت و ترویج این شیوه مغلوط و منحرف نیز بودند.
اشرافی گری، گریبانگیر برخی مسئولین کشور
اشرافی گری به سبک طواغیت، تبعیض مالی، تطاول و دست‌درازی به بیت‌المالِ مسلمین، حب مال و دنیاپرستی و اقدامات رذیله‌ای از این قبیل، رفته رفته در حال تبدیل شدن به یک عادت مالوف برای خواص و خو گرفتن عوام با این عادت بود؛ که امروز گریبانگیر برخی مسئولین کشور ما نیز شده است و سیلی از تبعیض را به راه انداخته است
در چنین شرایطی امیرالمومنین علی (ع) خلافت را در دست گرفتند و فرمودند:اگر حضور فراوان بیعت‌کنندگان نبود و یاران حجّت را بر من تمام نمى‌کردند و اگر خداوند از علماء عهد و پیمان نگرفته بود که برابر شکم‌بارگى ستمگران، و گرسنگى مظلومان، سکوت نکنند، مهار شتر خلافت را بر کوهان آن انداخته، رهایش مى‌ساختم و آخر خلافت را به کاسه اوّل آن سیراب مى‌کردم، آنگاه مى‌دیدید که دنیاى شما نزد من از آب بینى بزغاله‌اى بى‌ارزش‌تر استبخشی از خطبه شقشقیه.
امیرالمومنین علی (ع) در همان نخستین روز‌های خلافت‌شان در مدینه، حجت را بر همگان تمام کردند و طی خطبه‌ای فرمودند:والله لَوْ وَجَدَتُهُ قَدْ تُزُوِّجَ بِه النِساءُ و مُلِکَ به الاِماءُ لَرَدَدْتُهُ فَإِنَّ فی العَدْلِ سِعَهً وَ مَنْ ضاقَ علیه العَدْلُ فالجَوْرُعلیه اَضْیَقیعنی «بخدا سوگند اموال غارت شده از بیت‌المال را به آن باز می‌گردانم حتی اگر آنان را بیابم که مهر زنان شده باشد یا کنیزانی با آن خریده باشند. همه را قاطعانه به بیت المال برمی‌گردانم، زیرا که عدالت گشایش است و آن کسی که عدالت برای او تنگ باشد ظلم و ستم برای او تنگ‌تر است» (بخشی از خطبه ۱۵).
فان ذلک امر لم احکم فیه بادئ بدء، قد وجدت انا و انتما رسول الله صلی الله علیه و اله یحکم بذلک. یعنی «من بنیانگذار چنین روشی نیستم. هم من و هم شما بودیم و دیدیم پیغمبر این طور عمل می‌کرد». این پاسخی است که امیرالمومنین علی (ع) به کسانی دادند که خواستار سهم بیشتر از بیت‌المال بودند و تحمل شیوه حضرت در تقسیم مساوی بیت‌المال را نداشتند.
بشریت نیازمند طعم دوباره عدالت
حضرت علی (ع) در دوران خلافت‌شان، احیاگر همان ارزش‌ها و پایه‌های اعتقادی و عملی شدند که در دوران رسول‌الله مستقر بود. امیرالمومنین برای تحقق این امر خطیر، هزینه هم پرداختند؛ هزینه آن، تحمل سه جنگ کلان به نام‌هایجمل، صفینونهروانبود.
حقِ‌خلافت متعلق به علی (ع) بود؛ علی (ع) برای استیفای حق خود بیست‌وپنج سال هیچ حرکتی نکردند، حتی اگر کسانی هم خواستند حرفی از این حق بزنند، آن‌ها را آرام نگه‌داشتند، اما در قضیهعدالت اجتماعی،احیای اصول نبویوبرساختن بنای اسلامیِ مستحکمی که پیغمبر (ص) گذاشته بودند، امیرالمومنین علی (ع) سه جنگ را تحمل کردند. این امر عمق و ژرفای اهمیت مقوله عدالت را در سیره علوی نشان می‌دهد.
امروز بشریت نیازمند است که مانند دوران حضرت علی(ع) دوباره طعم عدالت، اخلاق و فضیلت را بچشد بنابراین امام علی نیاز مبرم و ضروری جامعه امروز ماست.
با رجوع عالمانه به امیرالمومنین هم می توانیم جامعه خود را در معرض ارزیابی قرار دهیم که چه میزان به آموزه های امام علی در ابعاد مختلف نیازمند هستیم و رجوع به این مضامین بلند چقدر می تواند بشریت را از جنگ، نزاع، تنفر و زندگی ظالمانه و فاصله طبقاتی و خود برتری بینی ها و خودشیفتگی ها و بحران های روحی و روانی نجات دهد. امیرالمومنین علی(ع) داروی شفابخش امروز جوامع بشری و به خصوص جوامع دینی و جامعه شیعی ماست.
امروز که سالروز میلادت باسعادت امیرالمومنین علی (ع) است، فرصتی پربهاست تا مسلمانان تامل و تدبر و تعمق کنند که تا چه میزان در مسیر نبوی و علوی هستند و تا چه میزان سیره پدران امت را در «وحدت‌آفرینی» و «ظلم‌ستیزی» و «عدالت‌ورزی» سرلوحه خود قرار داده‌اند؟
