بیژن سلطانی زاده؛ روزگار در گذر است. تا چشم بر هم میزنیم، میبینیم سالی گذشت و باز «روز خبرنگار» فرارسید.
به رسم هر سال، پس از چهارده سال فعالیت، با رسیدن این روز، هم شادمانم و هم اندوهگین: شاد از تکرارِ یادمانِ حرفهام، اندوهزده از جایگاهِ تحققنیافتهمان.
خبرنگاری، پیشهای سخت و زیانبار است؛ سختیای که در نگاه نخست ناپیداست. جنگ ۱۲ روزهی تحمیلی، عریانکنندهٔ این مشقت بود.
در این جنگ تحمیلی که به نوعی نبرد ما با تمام مظاهر و قدرت شیطانی عالم بود، رویدادی کمنظیر رقم خورد: شیرزنی که یادآور رشادت و شجاعت بیبیمریم بود جان را بر کف دست گرفت، و برای «آزادیِ بیان» در برابر موشکهای دشمن بعثی ایستاد و صحنه ای ماندگار را رقم زد.
او، جانش را بهای رسالتی سنگین کرد؛ رسالتی که از ژرفای قلب و احساسش برخاسته بود.
این صحنه، برای همیشه در تاریخ ماندگار خواهد ماند؛ حتی اگر موتورهای جستجو و هوشهای مصنوعی، آن را حذف کنند.
با ظهور اینترنت و اکنون هوش مصنوعی، خبرنگاری وارد مرحلهای نوین شده است. تولید محتوا بهویژه خلق خبر، تصویر و فیلم توسط هوش مصنوعی، رسانهها را دگرگون کرده، اما چالشهایی هشداردهنده هم بهمراه خود از جمله ( گسترش اَبَرساختهای اخبار جعلی و دیپفیکها ،خطر شکلگیری ذهنیتهای کنترلشده توسط صاحبان رسانه و قدرت.)
امروز هر فردی باید از سهگانهٔ حیاتیِ:
۱. سواد شناخت «هوش مصنوعی و رسانه»،
۲. سواد بهکارگیری «هوش مصنوعی و رسانه»،
۳. و فرهنگِ اخلاقمحور در مواجهه با این فناوری
را داشته باشد و اگر از آن بیبهره باشیم، بیشک ذهنمان در مسیری که صاحبان پول و قدرت شیطانی می خواهند، خواهد رفت.
این همه را گفتم تا بپرسم:
چرا با همهٔ پیشرفتها، خبرنگاران همچنان در سایهٔ قدرت و ثروت، برای دیده و شنیده شدن میکوشند؟
چرا در روز خبرنگار، تنها یادبودی نمادین نصیبشان میشود؟ روز خبرنگار شاید تنها روزی باشد که اندکی توجه به آنان معطوف میگردد،
اما رسالتشان فریادی همیشگی است که هر روز طنینانداز میشود.
واقعیت این است: جایگاه حقیقیِ خبرنگار، همواره در رقابتی تنگاتنگ با صاحبان زر و زور و جریانهای سیاسی واقتصادی بوده و خواهد بود.
در این عصر پیچیده، «هر شهروند باید خبرنگار با سواد و هوشمند خود باشد»؛ با چشمانی باز، ذهنی نقاد، و قلبی متعهد به حقیقت.
تنها اینگونه است که میتوان در کشاکشِ روزگار، از چنگالِ اخبار جعلی و دیپفیکها رَهید.
بازهم خبرنگاران با تلخی به فراموشی سپرذه خواهند شد تا سال بعد و این شیرینی خبرنگاری است.
